De cijfers
Lelies meest vervuilende teelt
Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) doet om de vier jaar onderzoek naar de verkoop en gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De meeste cijfers dateren van 2020. Na pootaardappelen zijn leliebollen in Nederland het meest vervuilende landbouwgewas. Wel is er sprake van een afname: in de lelieteelt werd in 2020 600.558 kg bestrijdingsmiddel gebruikt, 50.474 kg minder dan in 2016.
Meer land, minder bollentelers: Steeds minder bollentelers hebben de laatste jaren steeds meer land in gebruik. Het aantal bedrijven is sinds 2000 tot 1.600 afgenomen, een daling van maar liefst 40 procent. Vooral narcissen en gladiolentelers haakten af. De oppervlakte landbouwgrond die wordt gebruikt voor bollenteelt is in de periode 2000-2016 met 16 procent toegenomen. De gemiddelde bloembollenteler had in 2016 bijna twee keer zo veel land bestemd voor de bollenteelt als in 2000. Dit meldt het CBS op basis van de definitieve landbouwstatistieken.Noord-Holland speelt een dominante rol bij de teelt van bloembollen; de helft van het bollenareaal ligt in deze provincie. In Drenthe is het areaal – onder andere door de lelieteelt – verviervoudigd tot 1.900 ha. In de Bollenstreek zelf is 240 ha (10 procent) van het bollenareaal verdwenen.
Per hectare is de reductie 11 procent.In aantal kilo’s per hectare zijn de hyacinten- en narcissenteelt het minst schadelijk voor het milieu. In de lelieteelt telt het CBS de gebruikte paraffineolie voor insectenbestrijding mee als gewasbeschermingsmiddel. Als deze minerale olie – die ook gebruikt mag worden in de biologische teelt – niet meegeteld zou worden komt het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de lelieteelt uit op 31 kg per hectare.
Minder middel tegen schimmel; meer insecticiden: Bij elkaar opgeteld gebruikten de landbouwsectoren in 2020 landelijk vijf miljoen kg chemie, ruim 11 procent minder dan in 2016. Iets minder dan de helft hiervan is bestemd voor de bestrijding van schimmels en bacteriën (-20%). Voor onkruidbestrijding en loofdoding is ruim 1,2 miljoen kilo werkzame stof gebruikt (-14%). Het gebruik van middelen ter bestrijding van insecten en mijten steeg met bijna 12 procent tot ruim 1,3 miljoen kilogram in 2020. De dosering per hectare is in 2020 met 13,4 procent afgenomen. In de periode 2010-2020 nam het totale landbouwareaal met 15.000 ha toe.Helft van de verkochte middelen op papier ongebruikt: Op papier blijft de helft van de bestrijdingsmiddelen in de Nederlandse landbouw ongebruikt. Het CBS heeft de verkoopcijfers van de producten vergeleken met de officiële gebruikscijfers en kan de helft (!) van de verkochte middelen niet thuisbrengen.Het is niet bekend of deze middelen stiekem worden gebruikt of nog in de kast staan bij de boeren en kwekers. Het CBS merkt bij dit onderzoek in de periode 2012-2020 op dat er wel een verkoopregister is, maar geen gebruiksregister. Het onderzoek wordt gedaan aan de hand van vragenlijsten. En die worden mogelijk niet door alle gebruikers ontvangen en/of ingevuld. Daarbij komt dat het CBS alleen informatie verzamelt over 42 gewassen. Samen vormen zij wel bijna 85 procent van het areaal aan cultuurgrond (exclusief grasland).
Bronnen:
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/02/landbouw-gebruikt-minder-gewasbeschermingsmiddelen
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2017/16/minder-bollentelers-op-meer-land
https://www.cbs.nl/nl-nl/achtergrond/2023/24/vergelijking-afzet-en-gebruik-gewasbeschermingsmiddelen
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/12/bloembollenteelt-sinds-1980-fors-toegenomen